-vrouwelijke in heldenwilde tijden.

De vorm der sage wijzigde zich en veranderde met den tijd:
het mythische, het goddelijke, ging meer en meer verloren, het
menschelijke, het historisch grijpbare werd meer en meer geldende er
in. De lotgevallen der menschhelden namen meer en meer de aandacht der
dichters in beslag. Latere skalden kozen afzonderlijke gebeurtenissen
tot onderwerp hunner liederen,--zoo b.v. de klacht van Goedroen
bij Siegfrieds lijk, waarin de dichter het moment psychologisch
doorgrondde.

Hiervoor hadden de oudere dichters in de grootheid hunner
beeldende verhalen geen oog gehad,--en naar den eigen aard van het
volk ontwikkelde zich de sage ten laatste in de van ijs omgeven
noordelijkste landen tot zangen van de meest bloederige tafereelen
en hevigste wraak.

De mythische ondergrond is meer en meer onder menschelijke
levenservaring verdwenen. Men wachtte er zich voor, overal in de
Heldensagen mythische trekken te zoeken. Hier en daar zal ik, in de
weinige woorden bij iedere sage, of sagencyklus, gelegenheid vinden
op het mythische karakter te wijzen.

In de sage van _Weland, de smid_, ligt de oude, bij andere volkeren in
wel anderen, maar wat inhoud betreft wezensgelijken vorm verwerkte
mythe van den bliksem, die de wolken vangt als meisjes, verlamd
neerslaat op de aarde, daar zijn schade doet en als vrijgevleugeld vuur
weer opstijgt naar boven. Het is de overwinning van de vuurmacht op
de donkere machten van de aarde. Vuur is een zegen voor de menschen,
zoo leerde Wodan in de levensregels, die hij gaf. Dat is ook de inhoud
van de sage: Weland laat den donkeren Nydhod "vernietigd van smart"
achter. Maar op aarde bleef zijn kind, dat in de koningshallen werd
geboren: de vruchtbaarheid, de levenskracht. Het is dezelfde als
Erichthonios, de uit de aarde gesproten zoon van den griekschen
Weland: Hephaistos.

Bij den titel blz. 109 de zwanen als Walkuren-motief.

In de sagencyklus van _Welsingen_ en _Nevelingen_ heeft de germaansche
volksgeest zijn wereldmythe tegelijk met zijn nationale heldenkarakter
het volledigste uitgebouwd. Siegfried is de eigen held der Germanen
ten zuiden van de "duitsche zee", Helgi die van de Germanen ten
noorden. Maar beiden--of liever: Siegfried en de beide Helgi's
zijn dezelfde persoon. De moeder van Helgi, Zwaardwacht's zoon,
was Sieglinde, en dezen naam draagt ook de moeder van Siegfried in
de zuidgermaansche Siegfriedsage; Siegfried was de vader van Helgi,
die Hondin