enetiaansche bestuur, werd de Gouden-poort,
in het belang der verdediging, voorzien van twee achthoekige torens,
die nog voor een deel zijn in stand gebleven.

Intusschen is de oude stad, hoe belangrijk ook, niet het eenige
gedeelte van Spalato, dat de aandacht van den reiziger verdient. Aan
den oever der zee, links van den muur van het paleis, verheft
zich een achthoekige toren, dien wij niet met stilzwijgen mogen
voorbijgaan. Het plein, waarop deze toren, die uit den tijd der
hongaarsche heerschappij dagteekent en den naam van toren van
Harvoje draagt, zich verheft, dient tegenwoordig tot markt. Dit
plein behoort tot de schilderachtigste gedeelten der stad, en
toont door het eigenaardig karakter der omringende gebouwen, als
het ware den geleidelijken overgang tusschen drie verschillende
tijdvakken: tusschen de antieke periode, de hongaarsche heerschappij
en het tijdperk der venetiaansche regeering. Ook elders in de stad
hebben deze verschillende tijdperken overblijfselen en monumenten
achtergelaten. Natuurlijk heeft het venetiaansche karakter de overhand:
gedurende haar lange heerschappij heeft de trotsche republiek ook op
Spalato haar onmiskenbaren stempel gedrukt.

Het klimaat is gezond; de omstreken zijn vruchtbaar; de warmte is
niet te drukkend en de winter is er doorgaans zacht; verder heeft de
stad--natuurlijk met uitzondering van het paleis--weinig dat boeien
kan; en de gedaanteverwisseling, die zij heden ondergaat en die haar
den maar al te bekenden type onzer moderne steden nader brengt, doet
haar dat oorspronkelijke en eigenaardige karakter verliezen dat ons in
de andere steden van Dalmatie zoo zeer getroffen heeft. Binnen twintig
jaar zal te Spalato zeker eene derde nieuwe, geheel moderne stad zijn
verrezen, regelmatig van aanleg, maar koud en zonder eigen physionomie;
doch de eigenlijke oude stad, binnen de muren van het paleis van
Diocletianus besloten, zal aan die herschepping geen deel kunnen
nemen, want daar kunnen geene groote veranderingen worden aangebracht,
zonder hetgeen nog van het paleis over is, geheel te vernielen; en
de oostenrijksche regeering heeft alle mogelijke maatregelen genomen
om verdere schending van deze eerwaardige ruinen te voorkomen.

Spalato mag op een aantal beroemde mannen bogen, die hetzij daar
geboren zijn, hetzij daar hun verblijf hebben gehouden. Onder de breede
rij harer aartsbisschoppen komt menige schitterende naam voor; een der
meest bekende is wel die van den ber