l.

[37] zie [33].

[38] _roode en blauwe zwavel en vlammen_. Hier denkt V. weer aan de
geschutwerking van bliksem en donder.

[39] _het hart ... ontzakt voor_: de moed ontzinkt.

[40] _rustig_ = moedig.

[41] _voor de vuist_: openlijk.

[42] _Hij schut de wreedste slagen_: weert de hardste slagen af.

[43] _hem_ en [44] _hij_ slaan beide op Lucifer.

[45] Gods naam (zie ook [49]), die op Michaels schild is aangebracht.

[46] _Dit voorspook_: voorteeken.

[47] _den toescheut stuit_, stuit het toeschieten, opdringen; hen, die
opdringen.

[48] _d'Aartsvijand_: d'Opperste vijand, Lucifer.

[49] zie [45].

[50] _Al t' ongenadig_: in zoo sterken mate ongenadig.

[51] _kort_: onmiddellijk.

[52] _De reus Orion_. Hier is Vondels mythologische kennis aan het
woord: de reus Orion, als sterrebeeld met zijn knods, is Grieksch.
Maar ook dezelfde primitieve klassieke herinneringen als hem in de
_Gijsbrecht_ den "Sparre-wouwer reus" aan het gevecht doen deelnemen.
Zonder een reus was deze strijd voor hem niet compleet, ook al verwierp
hij in zijn _Berecht_ het denkbeeld, een goddeloozen Reuzenstrijd te
hebben willen schilderen. (Zie ook _Voorwoord_.)

[53] "die niet geeft om Orions, knodsen of reuzen".

[53] De bekende sterrebeelden van de Beer, dicht bij de Noordster.

[55] De _Hydra_, mythologische draak met vele koppen, ook sterrebeeld.

[56] _Ik zie een galerij_: Gelijksoortige wending als in het verhaal van
den Bode in _Gijsbrecht_: "ik zie de deugden zelf." De verhaler tracht
even door een samenvattend beeld de verbeelding der toehoorders te doen
wijden in een visioen. _Een galerij van oorlogstafereelen_ is zoo echt
Vondeliaansch. Immers waren hem poezie en schilderkunst zeer nauw
verwant.

[57] _nare nacht. Naar_ (Engelsen narrow): nauw. Vandaar dat "naar" en
"eng", angstig, in beteekenis verwant zijn, en naar ook donker
beteekent, met de bijgedachte "beangstigend."

[58] _vergeet met goud te brallen_, nalaat met goud te pronken, dus:
"eindigt met schitteren."

[59] _mengelt zeven dieren afgrijselijk ondereen_: neemt de
afgrijselijke gedaante aan van een mengeling der zeven dieren: de
_hoofdzonden_: Hoovaardij, gulzigheid, luiheid, wellust, toornigheid,
nijdigheid en gierigheid.

[60] _eene sim_: een aap.

[61] _Kortouw_, kartouw, geschut. Zie de aanteekening bij [29].

[62] _Wat green hier_: green, verleden van _grijnen_, boosaardig kijken
(Wdbk). Voor de gedaanteverwisseling der gevallen Enge