eliwia
Darfai fron y dewra,
Haleliwia dynnai'r nef
I ddilyn cleddyf Gwalia;
Bloeddiwn Haleliwia eilwaith,
Wedi cael yr oruchafiaeth,
Nes adseinio'r dywysogaeth
Gyda nerth ein llef;
Os yw'r gwaed yn llifo,--
Os yw'r meirw'n rhifo
Fel y glaswellt ger ein bron
Ar hyd Faes Garmon heno,
Pwy all rifo y bendithion
Ddaw trwy frwydr fawr Maes Garmon,
Pan aeth Haleliwia'n dewrion
Fry i glustiau'r nef!

Marw mae gwaeddiadau rhyfel
Yn y pellder gyda'r awel,
Ac mae gwawrddydd heddwch tawel
Yn ymgodi draw;
Gormes drengodd ar Faes Garmon,
Yno gorwedd gyda'r meirwon,
A daw rhyddid gyda'i rhoddion
Yn ei deheu law;
Canwn gerddi heddwch
Wedi nos o dristwch,
Aed ein Haleliwia glir
Ar aden gwir ddedwyddwch
Dros y bryniau, trwy'r dyffrynnoedd,
Hyd y glannau, trwy y glynnoedd,
Ac i fyny hyd y nefoedd
Fel taranau'r Ior;
Crogwn ein banerau
Gyda'n dur bicellau,
Sychwn wrid y gwaed heb goll
Oddiar ein holl gleddyfau;
Rhed y newydd trwy bob talaeth
Am ein teilwng oruchafiaeth,
Nes adseinia Buddugoliaeth
Draw o for i for.

Y DYN HANNER PAN.

Fe safai'r hanner pan a'i fys yn ei geg,
I edrych ar bobl yn myned heibio,
A phawb a gyd-ddwedent, 'nol barnu yn deg,
Fod diffyg go fawr i'w weld arno;
Er hynny ceid ganddo ryw fath o ffraethineb
Tu hwnt i'r cyffredin mewn ambell i ateb.

Ryw ddiwrnod fe welai ysmociwr lled hy'
Yn pasio dan fygu'n aruthrol,
A dywedai'r hanner pan,--"Peth od, ddyliwn i,
Na buasai ei sifnai ar y canol;
Mae arogl tra rhyfedd ar hwn gallwn dybied,
Gan y rhaid iddo fygu i atal y gwybed."

Rhyw dri crach foneddwr a basient y fan
Lle'r oedd yr hanner pan yn sefyll,
Gofynnodd un iddo, oedd Gymro go wan,--
"Ers pryd 'rwyt ti yma, yr ellyll?"
"Mi glywais gan rywun y pasiai tri mwnci,
Mi redais i edrych ai gwir oedd y stori."

Dyn meddw a ddaeth o'r naill ochr i'r llall,
Gan dyngu a rhegu'n erwinol;
Arllwysai ei wawd ar y dyn hanner call,
Gan dybio ei hun yn synwyrol;
"Mi glywais ddiareb," atebai'r hanner pan,
"Fod padell yn danod ei dduwch i'r crochan."

Fe basiai merch ieuanc brydweddol a theg,
Yn troi mewn rhyw gylchoedd tra phwysig;
Ar ol iddi basio rhyw naw llath neu ddeg,
Fe waeddai'r hanner pan yn ffyrnig,--
"Oes peryg', my dear, i chwi ddadgymalu?--
Pwy ydyw y cooper a fu yn eich cylchu!"

Un arall a basiai 'mhen dwy awr neu dair,
A chwpl o blu' ar ei hetan,
Ro'wn innau yn gwrando, fel mochyn mewnhaidd,
I glywed syl