_psyche_ beteekent: _ziel,
psychisch_ dus: _wat tot de ziel behoort, wat de ziel betreft_. Ik
bedoel dus te zeggen, dat zij wat haar _ziels_eigenschappen betreft
romantisch is. En ge herinnert u ongetwijfeld wat ik u onder
"romantisch" heb leeren verstaan[1].

We begrijpen dus nu, dat Geertje wat haar _zielsvermogens aangaat_ een
_uitzonderings_figuur is. Echter wat haar lotgevallen betreft, is ze zoo
gewoon als 't maar kan. En daarom zei ik dan ook nadrukkelijk, dat zij
_psychisch_-romantisch is. En ge vermoedt nu al, waarom ik u niet
dadelijk iets van haar [p.300] levensloop, dus van den "inhoud" van het
boek vertelde. De jongeren onder u, die, wat zeer natuurlijk is, nog
denken, dat eens menschen lotgevallen hem belangrijk of onbelangrijk
maken en nog niet inzien, dat _alleen de wijze, waarop een mensch die
lotgevallen ondergaat en erop reageert_ hem belangrijk of onbelangrijk
maakt, hoe zouden zij een huishoudster-dienstmeisje, dat, onervaren en
kerksch-opgevoed, uit een klein dorp naar een groote stad komend, daar
"verleid" wordt door een ellendeling, iets "belangrijks," als verhaal,
kunnen achten. Gebeurt iets dergelijks niet zoo vaak?... Behoort het ook
niet tot die dingen, die als we ervan hooren, ons 't hart verscheuren en
ons, al naar onderscheiden aard en aanleg, in machtelooze woede de vuist
doen ballen, of vruchtelooze heerschers- en apostelsdroomen laten
droomen? Ja, wenschen we ten slotte niet, om ons-zelf de smart en den
haat te besparen, er maar zoo weinig mogelijk van te weten? En behoort
dus een boek, dat deze dingen beschrijft niet tot diegene, welke wij
maar liever ongelezen ter zijde leggen, ook omdat het toch, als verdicht
verhaal zoo "gewoon," zoo "banaal," zoo "beneden onze aandacht" is? Och
ik zeg u eerlijk: niet beneden _mijn_ aandacht. Voor mij is, in kunst,
het onderwerp bijna niets en de behandeling van dat onderwerp alles.
Maar voor u, weet ik, is dat niet zoo, en dat neem ik u ook volstrekt
niet kwalijk: ik begrijp het best. En zoudt gij dan _Geertje_ niet voor
zulk een boek gehouden hebben. Maar nu hebt ge natuurlijk al begrepen,
dat het daar niet op lijkt. Hoe zoude ik in dat geval van een psychische
_uitzonderings_figuur hebben kunnen spreken. Och, hoe ver is 't dan ook
inderdaad daarvan verwijderd. Hoezeer is _Geertje_ in evolutionnair-
biologischen zin verheven boven een "verleid meisje". Laten wij deze
bewering reeds nu even aan de feiten toetsen. Dat, wat men _gewoonlijk_
onder "v