tdekking van Amerika, door den rijkdom zijner mijnen, voor de
volken van Europa de groote schatkamer der kostbare metalen was.

De ingang van het smalle dal, een ware triomfboog, wordt gevormd
door eene opening, die de ingenieurs, ten behoeve van den weg,
in de porfierrots hebben uitgehouwen. De soort van obelisk aan den
noordelijken oever van den stroom draagt den naam van Leany-Koe of
Maagdenrots, ter eere eener jonge prinses, die door de Tartaren in
haar burcht belegerd werd, en die een middel wist te vinden om 's
nachts te ontsnappen en de wijk te nemen op deze rots.

Het meest in de nabijheid van Thorda liggen de mijnen van Torotzko,
in eene nevenvallei, ten zuiden van de rivier. Naar het schijnt,
bevatten de bergen van dit distrikt ook een overvloed van lood,
zwavellood en kwikzilver; maar sedert onheugelijke tijden worden
alleen de ijzermijnen geexploiteerd. Sedert eeuwen danken de inwoners
aan deze industrie hunne buitengewone welvaart, en vooral ook hunne
vrijheid. Als mijnwerkers en vervaardigers van allerlei gereedschappen
en wapenen, hadden zij het voorrecht verworven, zich zelven naar
eigen wetten te mogen regeeren.

Terwijl ons rijtuig langzaam den weg volgde, die uit de vallei van den
Aranyos, al slingerende, de hellingen van den berg Szekel-Koe bestijgt,
verhaalde een mijner reisgenooten in 't kort de geschiedenis van het
mijnwerkers-stadje. Reeds in de tiende eeuw werden de mijnen dezer
streek door magyaarsche kolonisten bewerkt, maar de wijze van bewerking
was hoogst gebrekkig; de eerste vaste smeltovens werden opgericht
door oostenrijksche kolonisten uit het distrikt Eisenwuerzel. Die
bekwame mijnwerkers verbroederden zich gemakkelijk met de bewoners
des lands, namen de taal en de zeden der Magyaren aan, en losten zich
geheel in de massa der bevolking op. Slechts eene enkele gewoonte is
in stand gebleven als eene herinnering aan den duitschen oorsprong:
bij bruiloftsmaaltijden, zijn het de genoodigden, die voor den wijn
zorgen. Maar deze gewoonte, die eene ergernis is voor de Hongaren der
andere distrikten, daargelaten, onderscheiden de inwoners van Torotzko
zich, wat hunne zeden aangaat, gunstig van de meeste andere bewoners
van Zevenbergen. De vrouwen genieten hier de algemeene achting en eene
groote mate van vrijheid; voor het onderwijs wordt behoorlijk gezorgd;
mannen en vrouwen kunnen bijna zonder uitzondering lezen, schrijven
en rekenen, en weten iets van de geschiedenis des vaderlands; de
ma