sint gasia fecernerentur. Quantum aquae
Cantharus unus capere potest [1] in vas retortum vitreum instillabatur
ejus magnitudinis, ut tertia pars vacua maneret: orificium subere
obturabatur, per quod aptatus erat tubus vitreus; cui vesica arcte
adligabatur. Tubus ad apparatum pneumaticium ducebat. Aqua, qua hunc
appatatum impleveram, quartam horae partem cocta erat, & jam intra
temperaturam + 85 & 100, igne subtus facto, servabatur. Supra enim
in recipulo pneumatico olei stratum fluitabat, ne, experimento
peracto, gas ab aqua refrigerata imbiberetur. Quamquam aqua, ut
diximus, antea diu servisset, bullae tamen aeris jam exinde per oleum
adscendentes animadvertebantur, ex cucurbita non venientes. Gas, quod
in apparatu pneumatico, postquam aqua in cucurbita horae tres quartas
partes servisset, receptum erat, minoris aliquanto voluminis fuit eo,
quod supra aquam in cucurbita fuerat, utroque in eadem temperatura
menso; ex quo sequitur, vapores aquosos non omnem ex superiori
cucurbitae parte aerem expulisse; quapropter hac methodo nihil certi de
quantitate naturave gasium in aqua fontana solutorum eruere
licet. Alia igitur utendum erat. Nec apparatum a Cel. BERGMAN (Om
Bitter-, Selzer-, Spa- och Pyrmontervattens halt och tillredning, Sec.
8. Fig. 1.) comparare poteram. Hanc igitur, scopo, ut videtur, optime
inservientem experiundi rationem inveni. Orificium lagenae vitreae,
adcurate ejus capacitatem emensus, subere optimo obturabam, per quod
tubus vitreus, ut in experimentis pneumaticis solet, curvatus
ingerebatur ita, ut altera ejus extremitas ultra suber in lagena non
exstaret. Et lagena & huic ita adjunctus tubus aqua examinanda
implebantur, ne minima quidem aeris atmosphaerici bulla observabili
relicta. Lagena ad commissuram luto vesicaque rite munita, in balneo
arenae ponebatur. Apparatu pneumatico eodem as supra utebar; sed jam
aqua plus horam ante initium experimenti fervisser. (Vas, in quo
fervebat, ejus capacitatis erat, ut quod exhalaret cruda aqua
compensare opus non esset). In ipso recipulo apparatus aqua, ut ante,
oleo operiebatur. Huic methodo aliquis objicere forsitan posset,
aquam fontanam in lagena calore valde dilatari ante quam gasia exinde
abeant; ita partem expelli & amitti. Sed ubi haec pars aquae venerit in
aquam bullientem apparatus pneumatici sub recipulum, gasia, quibus
praegnans est, mox hujus calore in formam nativam restituta, effugere
nequeunt. Postquam horae dimidium aqua in lagena fervisset,