isten. Voor hem is
het Christelijk ideaal waar en levend.

En toch kwam Christus niet in opstand tegen het gezag. Hij aanvaardde het
keizerlijk gezag van het Romeinsche Rijk en betaalde schatting. Hij
duldde het kerkelijk gezag der Joden, en wilde zijn gewelddadigheid door
geen enkele gewelddadigheid van zijn zijde weren. Hij had, zooals ik al
zeide, geen vastgesteld plan ter wederopbouwing der maatschappij. Maar de
moderne wereld heeft dat wel. Zij stelt zich voor de armoede af te
schaffen en het lijden dat uit armoede voortkomt. Zij verlangt zich te
bevrijden van lichamelijk leed en het lijden dat daarvan gevolg is. Zij
vertrouwt op het socialisme en de wetenschap als haar methoden. Haar doel
is een individualisme dat zijn uitdrukking vindt door vreugde. Dit
individualisme zal ruimer zijn, vollediger en liefelijker dan eenig
individualisme ooit geweest is. Leed is niet de opperste wijze van
vervolmaking. Het is enkel een voorloopig verzet. Het houdt verband met
ongewenschte, ongezonde, onrechtmatige levensomgevingen. Als het ongelijk
en het physieke lijden en de onrechtvaardigheid zal weggenomen zijn, zal
er voor het leed geen plaats overblijven. Het is een groot werk geweest,
maar het is vrij wel voorbij. Zijn sfeer neemt af van dag tot dag.

Ook zal de mensch het niet missen. Want wat de mensch gezocht heeft, is
in werkelijkheid noch leed noch genot, maar eenvoudig het leven. De
mensch heeft gezocht intens, volledig en volmaakt te leven. Wanneer hij
dat zal kunnen doen zonder anderen aan banden te leggen en zonder die te
dulden, zal hij gezonder zijn van geest en lichaam, meer beschaafd, meer
zich-zelf. Vreugde is de proef der natuur, haar teeken van goedkeuring.
Wanneer de mensch gelukkig is, is hij in harmonie met zich-zelf en zijn
omgeving. Het nieuwe individualisme in welks dienst het socialisme, of
het dat begeert of niet, aan het werk is, zal volmaakte harmonie zijn.
Het zal datgene zijn wat de Grieken zochten, maar niet volledig konden
verwezenlijken behalve in de gedachte, omdat zij slaven hielden en hun te
eten gaven; wat de Renaissance zocht, maar niet volledig kon
verwezenlijken behalve in de kunst, omdat zij slaven hielden en hen
lieten verhongeren. Het zal volledig zijn, en elk mensch zal er zijn
vervolmaking door bereiken. Het nieuwe individualisme is het nieuwe
Hellenisme.

[Voetnoot 1: Joseph de Veuster (1840--1889), geboren te Tremeloo bij
Leuven, missionaris op de eilanden in den Grooten Oceaan.