tituitur sermo, paulatim circumventus
interficitur. Tum vero suo more victoriam conclamant atque ululatum
tollunt impetuque in nostros facto ordines perturbant. Ibi Lucius Cotta
pugnans interficitur cum maxima parte militum. Reliqui se in castra
recipiunt unde erant egressi. Ex quibus Lucius Petrosidius aquilifer,
cum magna multitudine hostium premeretur, aquilam intra vallum proiecit;
ipse pro castris fortissime pugnans occiditur. Illi aegre ad noctem
oppugnationem sustinent; noctu ad unum omnes desperata salute se ipsi
interficiunt. Pauci ex proelio lapsi incertis itineribus per silvas ad
Titum Labienum legatum in hiberna perveniunt atque eum de rebus gestis
certiorem faciunt.

38

Hac victoria sublatus Ambiorix statim cum equitatu in Aduatucos, qui
erant eius regno finitimi, proficiscitur; neque noctem neque diem
intermittit pedita tumque subsequi iubet. Re demonstrata Aduatucisque
concitatis postero die in Nervios pervenit hortaturque, ne sui in
perpetuum liberandi atque ulciscendi Romanos pro eis quas acceperint
iniuriis occasionem dimittant: interfectos esse legatos duos magnamque
partem exercitus interisse demonstrat; nihil esse negoti subito
oppressam legionem quae cum Cicerone hiemet interfici; se ad eam rem
profitetur adiutorem. Facile hac oratione Nerviis persuadet.

39

Itaque confestim dimissis nuntiis ad Ceutrones, Grudios, Levacos,
Pleumoxios, Geidumnos, qui omnes sub eorum imperio sunt, quam maximas
manus possunt cogunt et de improviso ad Ciceronis hiberna advolant
nondum ad eum fama de Tituri morte perlata. Huic quoque accidit, quod
fuit necesse, ut nonnulli milites, qui lignationis munitionisque causa
in silvas discessissent, repentino equitum adventu interciperentur. His
circumventis magna manu Eburones, Nervii, Aduatuci atque horum omnium
socii et clientes legionem oppugnare incipiunt. Nostri celeriter ad arma
concurrunt, vallum conscendunt. Aegre is dies sustentatur, quod omnem
spem hostes in celeritate ponebant atque hanc adepti victoriam in
perpetuum se fore victores confidebant.

40

Mittuntur ad Caesarem confestim ab Cicerone litterae magnis propositis
praemiis, si pertulissent: obsessis omnibus viis missi intercipiuntur.
Noctu ex materia, quam munitionis causa comportaverant, turres admodum
CXX excitantur incredibili celeritate; quae deesse operi videbantur,
perficiuntur. Hostes postero die multo maioribus coactis copiis castra
oppugnant, fossam complent. Eadem ratione, qua pridie