n andere stervelingen, schitterende
daden wilden doen, waardoor ze op eenmaal zouden uitmunten boven hun
gewone medemenschen. Wat de christelijke monniken al kwaads hebben
gedaan in Egypte en vooral te Abydos, is eenvoudig onberekenbaar, en
ik wil nu nog alleen spreken van den roof, gepleegd aan de grootsche
bouwwerken, door het genie van 't oude Egypte nagelaten aan de
bewonderende nakomelingschap. Hun domme woede keerde zich vooral
tegen de groote beelden der groote goden, alsof die kunstwerken den
nieuwen god, in wien zij geloofden, op zijn troon zouden hebben kunnen
doen beven.

Tot de zesde eeuw van onze jaartelling was Abydos zoo goed
als bevrijd gebleven van den ijver der christenen, ofschoon
de monumenten niet voltooid waren en niemand acht sloeg op hun
verval en ofschoon de inboorlingen, die behoefte hadden aan goud
en zilver, en de geslachten, die elkander rijkdommen betwistten,
vernield hadden wat zij konden. Toch werd er in de tempels, vooral in
dien van Seti I nog dienst gehouden, en een deel der pracht was in
stand gebleven. Vreemdelingen kwamen van heinde en ver de wonderen
zien, en ten bewijze van hun bewondering namen ze de toevlucht tot
kleineering van wat zij bewonderden, door te schrijven op de muren,
op de voorstellingen der godentafereelen, zelfs in de geheimste
kapellen. Daar prijkten dan hun aanmatigende, onbeduidende namen als
schitterende blijken van hun dwaasheid. Ondanks die parasietische
vereering, die altijd toenam, was de tempel van Seti I nog zetel
van den pharaonischen eeredienst, dat is van den dienst, dien heel
Egypte voor zijn grootste koningen hield en die hier vooral den vader
van Ramses II betrof; de plechtigheden legden nog op veel personeel
beslag, toen tegen de eerste jaren van de zesde eeuw een monnik,
die zijn klooster ten noordwesten van de stad gebouwd had en die
Mozes heette, met een slag en den tempel en den eeredienst, dien men
den ouden koningen van Egypte wijdde, wilde vernietigen, zoowel
als den invloed, dien de aan den tempel verbonden geestelijkheid
nog bezat. Het was een grootsche strijd, en de dweepzieke monnik
wist de zege te behalen. Op een dag van bloed en tranen ging de
schijnheilige Mozes bidden, riep den toorn van zijn god in over den
tempel en de priesters van den tempel, en even daarna schudde een
aardbeving het huis tot in zijn diepste diepten, en alles stortte in,
waarbij drie-en-twintig gewone en zes hooge offerpriesters omkwamen.

Als men dat zoo v