FREE BOOKS

Author's List




PREV.   NEXT  
|<   340   341   342   343   344   345   346   347   348   349   350   351   352   353   354   355   356   357   358   359   360   361   362   363   364  
365   366   367   368   369   370   371   372   373   374   375   376   377   378   379   380   381   382   383   384   385   386   >>  
uitend op de enkele visie van een oogenblik berust: het thema is zuiver en sterk, het lied begint in een klaar en vast geluid, als een merelslag, maar reeds na de eerste strofe heeft de dichter of toondichter zijn gegeven uitgezegd; de stemming zakt er uit weg, en de uitwerking verloopt in zwakke rhetoriek. Het is de eeuwige teleurstelling, die bijna alle dichters der vijftiende eeuw u bereiden. Hier een voorbeeld uit de balladen van Christine: "Quant chacun s'en revient de l'ost Pour quoy demeures tu derriere? Et si scez que m'amour entiere T'ay baillee en garde et depost." [935] Men zou een fijne, middeleeuwsch-Fransche Lenore-ballade verwachten. Maar de dichteres had niets anders te zeggen dan dit begin, en in nog twee korte onbelangrijke strofen draait zij er een eind aan. Hoe frisch begint _Le debat dou cheval et dou levrier_ van Froissart: "Froissart d'Escoce revenoit Sus un cheval qui gris estoit, Un blanc levrier menoit en lasse. 'Las', dist le levrier, 'je me lasse, Grisel, quant nous reposerons? Il est heure que nous mengons'." [936] Doch deze toon wordt niet volgehouden, het gedicht zakt terstond. Het thema is alleen gezien, niet gedacht. Ze zijn soms prachtig suggestief, de thema's. In Pierre Michault's _Danse aux Aveugles_ ziet men de menschheid eeuwig dansende om de tronen van Liefde, Fortuin en Dood. [937] Maar de uitwerking blijft van het begin af beneden het middelmatige. Een naamlooze _Exclamacion des os Sainct Innocent_ begint met den toeroep der beenderen in de knekelgalerijen van het beroemde kerkhof: "Les os sommes des povres trespassez. Cy amassez par monceaulx compassez. Rompus, cassez, sans reigle ne compas...." [938] Een aanhef, om de luguberste doodsklacht op te bouwen; maar het wordt niet anders dan een memento mori van twaalf in het dozijn. Het zijn alles louter beeld-thema's. Voor den schilder behelst zulk een enkele visie in zich zelf de stof tot de verst doorgevoerde uitwerking, maar voor den dichter is zij niet genoeg. Is dan de schilderkunst der vijftiende eeuw in uitdrukkingsvermogen de litteratuur in alle opzichten de baas? Neen. Er blijven altijd gebieden, waarop de litteratuur over rijker en meer directe uitdrukkingsmiddelen beschikt dan de beeldende kunst. Zulk een gebied is bovenal dat van den spot. De beeldende kunst kan, tenzij zij zich verlaagt tot caricatuur, slechts een geringe potentie van het komis
PREV.   NEXT  
|<   340   341   342   343   344   345   346   347   348   349   350   351   352   353   354   355   356   357   358   359   360   361   362   363   364  
365   366   367   368   369   370   371   372   373   374   375   376   377   378   379   380   381   382   383   384   385   386   >>  



Top keywords:

uitwerking

 

levrier

 
begint
 

Froissart

 
cheval
 

vijftiende

 

anders

 

enkele

 

litteratuur

 

beeldende


dichter

 
beenderen
 

beroemde

 

kerkhof

 
knekelgalerijen
 
toeroep
 
Aveugles
 

sommes

 

amassez

 
Pierre

trespassez
 

Michault

 

povres

 

gedacht

 
Sainct
 
suggestief
 

beneden

 

middelmatige

 

dansende

 

Fortuin


naamlooze
 

Exclamacion

 

tronen

 

Liefde

 

blijft

 

prachtig

 

eeuwig

 

menschheid

 

Innocent

 
dozijn

waarop

 
rijker
 
uitdrukkingsmiddelen
 

directe

 

gebieden

 
altijd
 

opzichten

 
uitdrukkingsvermogen
 

blijven

 
beschikt